Σχέση μητέρας παιδιού. Σχέση δια βίου. Σχέση ζωής. Σχέση πολύπλοκη. Μα! Άλλωστε, η αξία της «σημασίας» δε θα αποδεσμευτεί ποτέ από τα «δεσμά» της πολυπλοκότητας.
Αποδοχή: έρχεσαι στη ζωή και καθρεφτίζεσαι στο βλέμμα της. Το να μπορέσεις να αντικρίσεις τον εαυτό σου ως κάτι όμορφο και άξιο μέσα από τα μάτια του πρώτου σημαντικού αντικειμένου αγάπης σου, τη μητέρα σου, αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για να χτίσεις το σημαντικότερο θεμέλιο της ζωής σου, την εμπιστοσύνη στον εαυτό σου! Περιμένεις να αναγνωρίσεις την εκτίμηση στα μάτια της για να εκτιμήσεις τελικά εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου και να πορευτείς στη ζωή. Μα φαντάσου να συμβεί το αντίθετο! Να βλέπει ένα παιδί τον εαυτό του στα μάτια αυτού του σημαντικού προσώπου ως κάτι ανάξιο μιας άνευ όρων αγάπης, ανεπαρκή, αδιάφορο, άσχημο.. Λένε πως αν δε νιώσεις την αποδοχή της μητέρας σου, μια ζωή τρέχεις να φτάσεις κάπου. Αλήθεια είναι..
Απουσία: Όχι, δεν θα αναφερθώ στη σωματική απουσία! Η παρουσία της μητέρας δε δηλώνεται μόνο σωματικά. Και μια σταθερά σωματικά παρούσα μητέρα μπορεί να βιώνεται από το παιδί σαν απούσα. Μητρική απουσία είναι όταν η μητέρα δεν μπόρεσε να μεταδώσει στο παιδί της την αίσθηση του «Είμαι εγώ εδώ για σένα», σταθερά για σένα. Και αυτή η αίσθηση δεν έχει να κάνει με τη σωματική παρουσία. «Είμαι εδώ για σένα για να σε φροντίσω, για να σε προστατεύσω από τις όποιες απειλές.» Αυτού του είδους η απουσία είναι ικανή να πληγώσει ένα παιδί, οδηγώντας το σε μια δυσβάσταχτη αίσθηση κενού και μια διαρκή πάλη για να γεμίσει κάτι που δε γεμίζει με τίποτα. Μια «απούσα» μητέρα αφήνει κάτι τραυματικά ανοιχτό για όλη τη ζωή του παιδιού.
Μητέρα-παιδί: Να γίνεσαι ο γονιός του γονιού σου. Συμβαίνει κι είναι σκληρό, ίσως οδυνηρό. Το παιδί επωμίζεται ευθύνες που είναι ακατάλληλες για την ηλικία του. Ενσαρκώνει το ρόλο του προστάτη, υπερήλικα, σωτήρα μιας ψυχικά ευάλωτης μητέρας που προβάλλεται ως αβοήθητη στα μάτια του. Παρεμβαίνει σε κρίσιμες στιγμές και φροντίζει να διατηρείται καλό κλίμα μέσα στην οικογένεια. Κατακλύζεται από άγχος και καθηλώνεται στην παρακολούθηση της κατάστασης της οικογένειας, αφήνοντας πίσω τις δικές του ανάγκες. Μαθαίνει να δίνει πριν καλά μάθει να ζητά και να παίρνει. Το παιδί «ξοδεύει εαυτό», για να είναι οι άλλοι καλά, τη στιγμή που θα έπρεπε να χρησιμοποιεί την ενέργειά του για να χτίζει ακριβώς τον εαυτό του, μέσα από καθήκοντα που αρμόζουν στο αναπτυξιακό του στάδιο. Το παιδί αυτό δε θα αναγνωρίσει ποτέ τις ανάγκες του, θα εγκλωβιστεί στο ρόλο του «σωτήρα» σε κάθε σχέση του και δε θα διεκδικήσει ποτέ αυτό που θα μπορούσε να είναι..
Εκφοβισμός: Μια ελεγκτική και χειριστική μητέρα. Μια μητέρα που θέλει να έχει τον πρώτο λόγο και να παίρνει όλες τις αποφάσεις που σχετίζονται με τη ζωή του παιδιού της. Χρησιμοποιεί ως μεθόδους ανατροφής το φόβο, την υπακοή, τη χειραγώγηση. Πιστεύει πως το παιδί της ήρθε, για να πραγματώσει το δικό της ανεκπλήρωτο σχέδιο ζωής. Η συμπεριφορά αυτή, καθιστά το παιδί ανίκανο να εμπιστευτεί τον εαυτό του και την κρίση του, κάνοντάς το άβουλο και συναισθηματικά ανάπηρο. Εκπαιδεύεται σε έναν ψευδή εαυτό. Σε έναν εαυτό που επιδιώκει να είναι αυτό που υποθέτει πως οι άλλοι επιθυμούν από αυτό να είναι. Σε έναν εαυτό εγκλωβισμένο στον καθωσπρεπισμό και στην λογοκριμένη επιθυμία.
Η θυσία της μητέρας: Συχνά ακούω μητέρες να λένε «Έγινα θυσία για τα παιδιά μου, έφαγα τα νιάτα μου για να τα μεγαλώσω, να τα σπουδάσω κ.λ.π». Η μάνα-θυσία, η μάνα που παρουσιάζει και διατείνεται αδιάκοπτα στο παιδί για τις θυσίες που κάνει «προς τιμήν του», ντύνει τη λέξη θυσία με μια τραυματική ιδιοτέλεια, αποποιούμενη το ρόλο της ανιδιοτελούς μητρικής προσφοράς και αγάπης. Γιατί, έμμεσα ζητά αναγνώριση, γιατί έτσι απαιτεί αντάλλαγμα. Το παιδί βρίσκεται εγκλωβισμένο σε μια αέναη υποχρέωση να προσφέρει πάντα «τα πάντα» που η μάνα του ζητά. Η θυσία παύει να είναι θυσία αφή στιγμής κάνεις επίκληση σε αυτήν. Η πράξη της αγάπης οφείλει να είναι σιωπηλή δίχως υστεροβουλίες και αναφορές.
Κι αν αναρωτιέσαι μετά από αυτά ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας στο ρόλο σου ως μητέρα..; Εγώ θα σου απαντήσω ένα! Να αγαπάς, απλά να αγαπάς το παιδί που μεγαλώνει πλάι σου, χωρίς προϋποθέσεις, ενθαρρύνοντας τα όνειρά του και δείχνοντας εμπιστοσύνη στον πραγματικό εαυτό του! Όλα τα υπόλοιπα χτίζονται.
ΘΥΜΗΣΟΥ: Τη μάνα την ορίζει το συναίσθημα, όχι η στρατηγική!
Θεοδώρα-Νικολέτα Λωρίτη
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
