Η διπολική διαταραχή ανήκει στις διαταραχές διάθεσης και είναι μία πάθηση στην οποία το συναίσθημα του θεραπευόμενου κινείται εντός μη φυσιολογικού εύρους. Εναλλάσσεται από περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), σε περιόδους μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης.
Τα κύρια συμπτώματα του ατόμου είναι η έντονη ενεργητικότητα, η υπερβολικά καλή ή κακή διάθεση, η υπερδιέγερση, η έντονη αυτοπεποίθηση, η μειωμένη αίσθηση κινδύνου, η μεγαλομανία, οι χαλαροί ηθικοί φραγμοί και η έλλειψη μέτρου. Πολύ συχνό σύμπτωμα είναι και η διαταραχή ύπνου, η οποία εκδηλώνεται με αϋπνία. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά της μανίας. Η υπομανία έχει τα ίδια χαρακτηριστικά μεν, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Η υπομανία δεν φαίνεται να παρεμποδίζει την ομαλή λειτουργικότητα του ασθενούς και την ποιότητα των επαγγελματικών και προσωπικών του σχέσεων. Όσον αφορά τα συμπτώματα των επεισοδίων κατάθλιψης περιλαμβάνουν κακή διάθεση, αίσθημα κόπωσης, μειωμένη λειτουργικότητα, απάθεια, τάσεις αυτοκτονίας, απροθυμία να περιποιηθεί την εξωτερική του εμφάνιση, ενοχικότητα καθώς και διαταραχές βάρους.
Παρακάτω παρουσιάζεται μια συνέντευξη που πραγματοποίησαν οι άνθρωποι του VICE με τον καθηγητή Eduard Vieta Pascual, έναν από τους κορυφαίους ειδικούς στη διπολική διαταραχή.
VICE: Γιατί υπάρχουν τόσοι πετυχημένοι δημιουργικοί άνθρωποι που πάσχουν από διπολική διαταραχή;
Eduard Pascual: Υπάρχει σαφής επιστημονική εξήγηση γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ένας από τους πιθανούς λόγους είναι ότι τα γονίδια που διαμορφώνουν τον κίνδυνο διπολικής διαταραχής είναι και τα γονίδια που σχετίζονται με διαδικασίες που περιλαμβάνουν τη δημιουργικότητα και τις ηγετικές ικανότητες. Σε κάποιο βαθμό, αν έχεις πολλά διπολικά γονίδια αυξάνεται η πιθανότητα της ασθένειας. Αν έχεις κάποια αλλά όχι πολλά, τότε θα πάρεις τα θετικά. Αυτός είναι μάλλον ο λόγος που η φύση παράγει ακόμα διπολικά άτομα. Τα γονίδια σχετίζονται και με θετικά και με αρνητικά.
Μπορεί να προσδιοριστεί η ισορροπία των γονιδίων και το σημείο καμπής;
Όχι ακόμα. Ξέρουμε πολλά για τη γενετική της διπολικής διαταραχής αλλά δεν ξέρουμε την ακριβή σχέση ανάμεσα στη δημιουργικότητα και τις ηγετικές ικανότητες.
Μπορούμε να πούμε ότι αν είσαι φιλόδοξο, δημιουργικό άτομο είναι πιο πιθανό να έχεις αυτά τα γονίδια;
Ναι. Αλλά δεν σημαίνει ότι όσοι είναι δημιουργικοί ή καλλιτέχνες θα είναι διπολικοί ή θα κινδυνεύουν από διπολικότητα. Σαφώς, όμως, έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Αν η διπολικότητα είναι εν μέρει θέμα φύσης και εν μέρει θέμα ανατροφής, αν δουλεύεις σε καλλιτεχνικούς χώρους καλλιεργείται αυτή η τάση;
Νομίζω πως ισχύει εν μέρει. Η χρήση κάνναβης και διεγερτικών, και ο ακανόνιστος ύπνος ενθαρρύνουν τη διπολικότητα, όπως και η έλλειψη ρουτίνας. Τέτοια πράγματα μπορεί να οδηγήσουν στην ενίσχυση της πάθησης. Τέτοια στρεσογόνοι παράγοντες διευκολύνουν και την εμφάνισή της.
Οι περιγραφές της υπομονίας –του σταδίου πριν τη μανία– μερικές φορές μοιάζουν με τις περιγραφές της δημιουργικής έξαρσης. Πώς τα ξεχωρίζουμε;
Η υπομανία μπορεί να σε κάνει πιο δημιουργικό, αλλά και να προκαλέσει πολλή αυτοκριτική. Η διαφορά ανάμεσα στην υπομανία και την πνευματική έξαρση ή την πραγματική ευτυχία είναι ότι η υπομανία συμβαίνει και ξανασυμβαίνει, και συνήθως προηγείται ή ακολουθεί κατάθλιψη. Αυτό είναι ένα πολύ καλό στοιχείο.
Το πρόβλημα με την υπομανία είναι ότι δεν κρατάει πολύ. Είναι σαφώς ένα επεισόδιο. Η συμπεριφορά του ατόμου που έχει υπομανία αναγνωρίζεται από τους άλλους που το ξέρουν, καθώς δεν είναι ο εαυτός του. Είναι κάτι που δεν είναι τόσο καλό όσο το νιώθει κανείς. Η υπομανία σε κάνει να νιώθεις πολύ καλά, αλλά δεν σημαίνει ότι έχεις μεγάλο πλεονέκτημα. Μπορεί να είσαι δραστήριος, πιο δημιουργικός αλλά η αντίληψή σου επηρεάζεται και μπορεί να μην κάνεις τα πράγματα τόσο καλά, όσο νιώθεις.
Διαβάστε τη συνέχεια της συνέντευξης: https://www.vice.com/el/article/y3g3j7/deka-erwthseis-poy-panta-h8eles-na-kaneis-gia-th-dipolikh-diataraxh
