Είτε πρόκειται για σύντροφο, γονιό, αδελφό, φίλο, γείτονα, συνάδελφο ή κάποιον άγνωστο, όλοι έχουμε έναν τουλάχιστον νάρκισσο στη ζωή μας – οι περισσότεροι έχουμε πολλούς. Να πώς να χειριστείς μια σύγκρουση μαζί του.
Τι είναι ο νάρκισσος;
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Ο ναρκισσισμός δεν είναι διάγνωση, είναι μοτίβο. Και είναι ένα μοτίβο που χαρακτηρίζεται από αίσθημα ανωτερότητας και μεγαλείου, αλαζονεία, έλλειψη ενσυναίσθησης, επιδίωξη επιβεβαίωσης και θαυμασμού, ευαισθησία στην κριτική, περιορισμένη επίγνωση και δυσκολία ελέγχου συναισθημάτων, ιδίως όταν κάποιος είναι θυμωμένος ή απογοητευμένος.
Υπάρχουν νάρκισσοι που ζουν σε μια χρόνια κατάσταση θυματοποίησης και είναι κατηφείς, γεμάτοι πικρία, μικρότητα, διάθεση για αντιπαράθεση. Υπάρχουν διάφορα στιλ και είδη ναρκισσισμού. Επίσης, συναντάται από πιο ήπιες, ενοχλητικές και αλαζονικές μορφές μέχρι πιο απειλητικές, κακόβουλες και επικίνδυνες. Στον πυρήνα τους, οι νάρκισσοι είναι ανασφαλείς και ο τρόπος που τσακώνονται είναι σχεδιασμένος να προφυλάξει το εύθραυστο εγώ τους.
Γιατί μοιάζει αδύνατο να διαφωνήσεις με έναν νάρκισσο;
Πρώτον, πρέπει να επισημάνουμε ότι η διαφωνία δεν είναι κάτι κακό. Όταν γίνεται σωστά, μοιάζει με έναν υγιή διάλογο γεμάτο σεβασμό, μια ευκαιρία να διαφωνήσεις, να εκφράσεις μια θέση ή ένα συναίσθημα, και ιδανικά να καταλήξεις σε μια λύση ή τουλάχιστον σε έναν συμβιβασμό. Τίποτα από αυτά δεν θα συμβεί με έναν νάρκισσο.
Ένας σημαντικός λόγος είναι η τάση του νάρκισσου να σε βγάζει τρελό. Το λεγόμενο gaslighting. Το gaslighting είναι η άρνηση της πραγματικότητας του άλλου. Στις απλές μορφές του, κάποιος λέει π.χ. «αυτό δεν συνέβη ποτέ, μην το κάνεις θέμα» ή «δεν έχεις δικαίωμα να νιώθεις έτσι». Συνήθως, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτροπής της κουβέντας – σε αφήνει τόσο σαστισμένο που απομακρύνεσαι από την αρχική γραμμική επιχειρηματολογία.
Σε υγιείς διαφωνίες, συχνά επιτυγχάνεται ένα ήρεμο συμπέρασμα όταν κάποιος αναλαμβάνει την ευθύνη για τον ρόλο του σε μια κατάσταση. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί με έναν νάρκισσο. Οι νάρκισσοι είναι στρεψόδικοι. Αν δεν προσπαθήσουν να κατηγορήσουν εσένα για το πρόβλημα, θα κατηγορήσουν κάποιον άλλον.
Μεγάλο κομμάτι της ναρκισσιστικής εμμονής σχετίζεται με τη νίκη, που μπορεί να εκδηλωθεί με ανυποχώρητη διαφωνία, εκδικητικότητα, εξαπάτηση, χειρισμό και ευχαρίστηση όταν οι άλλοι χάνουν. Υπάρχουν επίσης μοναδικά στοιχεία του ναρκισσιστικού στιλ επικοινωνίας, κάτι που λέγεται «σαλάτα λέξεων», που συμβαίνει όταν ο νάρκισσος σού επιτίθεται με μια σειρά άσχετων προτάσεων που σκοπό έχουν να σε μπερδέψουν και να σε εξαντλήσουν.
Και τέλος, αν δεν τους αρέσει το πώς πάει η διαφωνία, ή πώς πήγε, μπορεί να σταματήσει να μιλάει, να σηκωθεί να φύγει και να περάσουν μέρες ή εβδομάδες που δεν θα σου μιλάει (ή μπορεί να σου γράφει σημειώματα, να σου στέλνει μηνύματα ή να επικοινωνεί μέσω άλλων).
Άρα, πώς διαφωνείς με έναν νάρκισσο;
Διάλεξε τις μάχες σου
Οι περισσότερες διαφωνίες με τους νάρκσισσους είναι χάσιμο χρόνου, επειδή δεν πρόκειται να αλλάξουν γνώμη ή να συμφωνήσουν μαζί σου. Απόφυγέ τις.
Φυσικά δεν είναι πάντα δυνατόν να γίνει αυτό, γι’ αυτό πρέπει να διαλέγεις τις «μάχες» στις οποίες συμμετέχεις. Μπορεί να αφορούν τα παιδιά σου, την ακεραιότητά σου ως προς ένα επαγγελματικό ζήτημα ή οικονομικά θέματα. Είναι λογικό να αντέχεις τα ψυχολογικά χτυπήματά τους για τους σωστούς λόγους, αλλά δεν αξίζει να γίνεται σε καθημερινή βάση.
Μίλα ήρεμα και διατήρησε την ψυχραιμία σου
Όταν ο νάρκισσος ωρύεται, μη φωνάζεις κι εσύ. Μίλα ήρεμα και σταθερά, χρησιμοποίησε τον τόνο που θα χρησιμοποιούσες με ένα παιδί που παθαίνει tantrum. Αν εκνευριστείς τόσο που αρχίσεις να φωνάζεις όσο εκείνος/η τότε θα δεις ότι μπορεί να σταματήσει ξαφνικά να φωνάζει και να σου πει «Ηρέμησε λίγο, γιατί φορτώνεις;». Αυτό σε μπερδεύει, σε βάζει σε θέση άμυνας και στον πειρασμό να σταματήσεις να διαφωνείς για το ποιανού η πραγματικότητα είναι η σωστή.
Μην υπερασπίζεσαι ή εξηγείσαι
Η απόπειρα να εξηγήσεις ή να υπερασπιστείς την άποψή σου σε μια διαφωνία με έναν νάρκισσο είναι χάσιμο χρόνου. Να θυμάσαι αυτές τις δύο απλές λέξεις όταν διαφωνείς με έναν νάρκισσο: ΔΕΝ ΑΚΟΥΕΙ. Θέλει να πει αυτό που έχει στο μυαλό του και να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα. Οι άμυνές σου και οι εξηγήσεις σου απλώς θα σε μπερδέψουν ακόμη περισσότερο όταν θα τις αρνηθεί και θα τις απορρίψει.
Οι επιθέσεις που θα κάνει θα έχουν μια προσωπική χροιά, όπως βέβαια στις περισσότερες διαφωνίες. Αλλά οι νάρκισσοι διαφωνούν ανελέητα με τον οποιονδήποτε. Να είσαι σαφής ως προς τον στόχο σου – κάποιοι στόχοι είναι αδύνατοι. Δεν πρόκειται να τον πείσεις να αναλάβει ευθύνη ή να κάνει κάτι. Αν υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ότι θέλει απλώς να νικήσει και δεν τον νοιάζει τι έχει να πει ο άλλος, μπορεί να αποστασιοποιηθείς λιγάκι και να μην αφήσεις τη συζήτηση να εξελιχθεί σε ένα σκληρό και μάταιο αγώνα φωνής που θα σε ταράξει και θα σε στενοχωρήσει.
Να επιμένεις στην πραγματικότητά σου
Το gaslighting λειτουργεί μόνο αν αμφιβάλλεις για την πραγματικότητά σου. Να επιμένεις και να μην αμφιβάλλεις. Όταν λένε «παραείσαι ευαίσθητος/η» ή «αυτό δεν συνέβη» μην προσπαθείς να τον/τη διορθώσεις. Χαμογέλα μέσα σου και μην αφήσεις να σε παρασύρει με τη χειριστική συμπεριφορά του.
Διάβασε τη συνέχεια του άρθρου: https://www.vice.com/el/article/dyzknx/h-syzhthsh-einai-dyskolh-otan-diafwneis-me-enan-narkisso
